دیه به لحاظ ماهیت و مجازات

دیه به لحاظ ماهیت و مجازات

بسیاری از حقوقدانان معاصر دیه را در زمره مجازات های اسلامی می دانند همچنین مستندات شرعی وجود دارد از قرآن کریم و بسیاری از فقها که بر این اصل اتفاق نظر دارند و اما قانونگذار به صریح ماده 12 قانون مجازات اسلامی دیه را به عنوان مجازات بیان نموده است .مجازاتهای این قانون قسم است :حدود ،قصاص ،دیات و تعزیرات

این موضوع در قانون تشکیل دادگاههای کیفری 1 و دو و شعب دیوان عالی کشور مصوب 1368 نیز آمده است : دادگاههای کیفری ،به ترتیب مقرر در این قانون تشکیل و به جرائمی که مطابق قوانین اداری مجازات زیر بوده و در صلاحیت دادگاههای دیگر دیده نباشد ،رسیدگی و حکم مقتضی صادر نماید که1-حدود 2-قصاص 3-دیات 4-تعزیرات و.....

در جنایت شبه عمد که فاعل قصد انجام جرم را داشته ،ولی قصد تلف حاصل از آن را نداشته است ،شغل مفصود گاهی مشروع است و زمانی نامشروع و آن زمان است که فاقد اجاز ه ی شرع یا اذن معتبر مجنی علیه باشد . در هر دو حالت فاعل ،ضامن دیه ناشی از تلف است و مشروع و نامشروع بودن عمل تاث4یری در اصل ضمان دیه ندارد و از همین سو قانون گذار مقرر داشته است : در قتل عمد و شبه عمد مسئول پرداخت دیه خود قاتل است .

اما عده ای دیگر یه را جبران خسارت می دانند ودلیل آن را هم اینطور بیان می دارند :

اگر دیه جنبه عقوبت محض داشته باشد دیگران را نباید به پرداخت دیه جنایتی که از جانی سرزده محکوم کرد و حال آنکه در جنایت خطئی محض ،دیه بر عاقل است و در عمد و شبه عمد نیز اگر جانی فرار کند یا قادر به پرداخت دیه نباشد عاقله و در مواردی نیز از بین الملل پرداخت می شود .

و بعضی دیگر دیه را دارای ماهیتی دو گانه می دانند و دلایل آنها نیز این چنین است : دیه هم جنبه مجازات دارد و هم جنبه خسارات به خود میگیرد بعضی از طرفی دیه مجازات است زیرا در مقابل جرم مقرر شده ، حتی اگر مجنی علیه گذشت کند و از طرفی دیگر خسارت مدنی است زیرا مالی است که به طور خالص برای مجنی علیه از حق خود در اخذ دیه نمی توان جانی را به پرداخت دیه محکوم کرد .