فـدک

خلاصه: 

فدک دهکده‏ای آباد و دارای سرزمین حاصلخیز و نخلستان‏ها و باغ‏های زیبا بود که در نزدیکی خیبر قرار داشت. سرزمین فدک چون بدون لشکرکشی و جنگ فتح شده بود از اموال خالصه آن حضرت به‏شمار می‏آمد و متعلق به خود ایشان بود. رسول خدا9 فدک را در قبال مهر حضرت خدیجه که بنا بر قول مشهور خود خدیجه پرداخته بود به دخترش حضرت فاطمه3 بخشید. فدک بعدها پس از رحلت رسول خدا رنگ سیاسی به خود گرفت و در طول تاریخ فراز و نشیب‏های زیادی پیدا کرد.

فـدک

فدک دهکده‏ای آباد و دارای سرزمین حاصلخیز و نخلستان‏ها و باغ‏های زیبا بود که در نزدیکی خیبر قرار داشت. معجم ما استعجم 3/1015 گوید: از فدک تا مدینه دو روز راه فاصله است. و ساکنان آن همه یهودی بودند. به روایت واقدی 2/706 هنگامی که پیامبر9 به نزدیک خیبر رسید مُحَیِّصَة بن مسعود را به فدک فرستاد تا آنان را به اسلام دعوت کند و بیم دهد که اگر مسلمان نشوند با آنان جنگ خواهد شد. محیّصه نزد یهودیان فدک ماند. آنان به محیّصه گفتند در قلعه نطات عامر، یاسر، اُسَیْر و حارث سالار یهودیان هستند، گمان نمی‏کنیم محمد بتواند به سرزمین آنان نزدیک گردد تا آن‌که خبر کشته شدن بزرگان و پهلوانان خیبر به اطلاع ایشان رسید، این موضوع آنان را به وحشت انداخت و ارکانشان را از هم پاشید. سرانجام مردی از سران یهود به نام نون بن یوشع همراه تنی چند از آنان با محیّصه نزد رسول خدا9 رفتند و صلح کردند و از او خواستند تا با اینان نیز همانند خیبریان رفتار شود. ایشان نیز پذیرفت. به روایت طبرسی در اعلام الوری /100 کار فتح و مصالحه فدک به دست امیرالمؤمنین7 انجام شد.

سرزمین فدک چون بدون لشکرکشی و جنگ فتح شده بود از اموال خالصه پیامبر به‏شمار می‏آمد و متعلق به خود ایشان بود. رسول خدا9 که همواره عنایت خاصی داشت تا هر کسی که به آن حضرت خدمت کرده آن را جبران کند، به روایت علامه مجلسی در بحار الانوار 29/115 فدک را در قبال مهر حضرت خدیجه که بنا بر قول مشهور خود خدیجه پرداخته بود به دخترش حضرت فاطمه بخشید و فرمود: «دخترم همانا مادرت خدیجه بر گردن من مهر داشت، پدرت فدک را به عوض آن برای تو قرار داد و به تو و پس از تو به فرزندانت بخشید». به روایت کلینی 1/543 به عنوان حق ذوی‏القربی و خویشاوندان به او بخشید. برخی احتمال داده‏اند فدک را برای این به فاطمه بخشید که امیرالمؤمنین در آینده برای اداره حکومت اسلامی از آن استفاده کند. فدک بعدها پس از رحلت رسول خدا9 رنگ سیاسی به خود گرفت و در طول تاریخ فراز و نشیب‏های زیادی پیدا کرد.

 

منبع: درسنامه آشنایی با تاریخ اسلام -  سید علی میرشریفی