مجازات ضرب و جرح
ضرب و جرح | ضرب و جرح عمدی | ضرب و جرح در قانون
جرم ضرب و جرح در تقسیم بندی جرایم در گروه جرایم علیه اشخاص قرار می گیرد که آن را مورد برسی قرار می دهیم!
اصطلاح ضرب در علم حقوق
اصطلاح ضرب در علم حقوق عبارتست از صدماتی که وارد کردن آنها موجب خونریزی ظاهری بدن و از هم گسیختگی نسوج بدن را به همراه ندارد.
فلذا این صدمات با کبودی ، گیچ خوردن مفاصل بدون شکستگی ، تورم و... همراه هستند.
ضرب با هر وسیله امکان پذیر است اعم از وسایل طبیعی همانند دست ، پا ، ناخن و...ووسایل اتفاقی همانند چوب و نیز وسایل از پیش تهیع شده همانند جاقو و... باشد بنابراین ملاک آن تنها وارد شدن صدمه بدون خونریزی می باشد.
در مقابل آن نیز جرح می باشد که به صدمه هایی گفته می شود که منجر به خونریزی ظاهری شده و گاهی این خونریزی با شکستگی استخوان همر اه است.
بنابراین آسیبهایی از قبل سوختگی ، بریدگی ها ، قطع عضو و سایر زخم ها از این دسته می باشند.
جرح عمدی: نظر قانونگذار در خصوص ارتکاب این جرم کاملا واضح است وبدین صورت که اگر شخصی به قصد قطع یا جرح عضو به دیگری صدمه بزنند مرتکب جرم به صورت عمدی شده است حتی زمانی که فرد قصد این عمل را نداشته باشد ولی نوع عمل وی طوری باشد که عرفا منجر به قطع یا جرح عضو شود این جرم صادق است.
این جرم نیز همانند سایر جرایم از 3 رکن تشکیل شده است:
رکن قانونی که بیان کننده اصل قانونی بودن جرم و مجازات است و بدین معنا است که عمل انسان مباح است مگر اینکه مقنن آنرا منع نموده و در قانون برایش ضمانت اجرا تعیین کرده باشد
حال رکن قانونی جرم ضرب و جرح نیز ماده 614 در کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی می باشد که بیان داشته :
هرکس عمدا به دیگری جرح یا ضربی وارد آورد که‌موجب نقصان یا شکستن یا از کار افتادن عضوی از اعضا یا منتهی به‌مرض دایمی یا فقدان یا نقص یکی از حواس یا منافع یا زوال عقل‌مجنی‌علیه گردد در مواردی که قصاص امکان نداشته باشد چنانچه‌اقدام وی موجب اخلال در نظم و صیانت و امنیت جامعه یا بیم‌تجری مرتکب یا دیگران گردد به دو تا پنج سال حبس محکوم‌خواهد شد و در صورت درخواست مجنی‌علیه مرتکب به پرداخت‌دیه نیز محکوم می‌شود.
رکن مادی که در حقیقت همان تبلور عمل پیش بینی شده در عالم ماده می باشد برای تحقق عنصر مادی جرم ضرب و جرح شرایطی لازم است که عبارتند از:
الف) شخص بزه دیده باید انسان زنده باشد چرا که هرگونه تعرض به تمامیت جسمانی شخصی که در قید حیات نمی باشد تنها می تواند تحت عنوان جنایت بر میت مورد بررسی قرارگیرد که خود جرمی مستقل می باشد.
ب) ایراد صدمه بصورت فعل مثبت محقق شود فلذا با ترک فعلی که در نهایت منجر به صدمه و آسیب فردی شود در این باب قابل پیگیری نمی باشد و نهایتا به جهت سبب اقوی از مباشر مورد پیگیری خواهد بود.
ج) وسایل ارتکاب جرم و ایراد صدمه هر گونه وسیه ای را شامل می شود.
عنصر معنوی که در حقیقت همان فعل و انفعالات ذهنی مرتکب می باشدکه از اجزای متعددی از جمله علم ، سوء نیت و انگیزه تشکیل شده است.
علم که به دو دسته علم به موضوع و علم به حکم تشکیل شده علم موضوع بدین معناست که شخص بداندکه شخصی را که مورد تعرض قرار می دهد انسان زنده با حیاتی مستقر می باشد و علم به حکم نیز بدین معناست که مرتکب بداند عمل ارتکابی وی جرم می باشد و قانونگذار برایش مجازات تعیین نموده که قانونگذار جمهوری اسلامی تیران علم به حکم را مفروض دانسته و بر این باور است که مردم بعد تصویب و سپس لازم الاجرا شدن آن باید نسبت به آن آگاه باشند چرا که بین تصویب و لازم الاجرا شدن نیز فاصله زمانی 15 روز قرار داده است.
سو نیت نیت هم به دو دسته عام و خاص مورد بررسی قرار می گیرد سوء نیت عام که همان قصد فعل یا راده خودآگاه شخص است که بدین معناست که شخص قصد تعرض به بزه دیده را داشته باشد و سوء نیت خاص نیز همان قصد نتیجه که همان ورود صدمه و خسارت می باشد در خصوص این جرم باید وجود داشته باشد تا جرم ضرب و جرح محقق شود لذا این جرم از دسته جرایم مقید می باشد
انگیزه در تحقق جرم اصولا نقشی ندارد مگر در مواردی که قانونگذار تصریح نموده باشد.
مجازات جرم ضرب و جرح
مقنن در ذیل ماده 614 کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی بیان داشته : چنانچه‌اقدام وی موجب اخلال در نظم و صیانت و امنیت جامعه یا بیم‌تجری مرتکب یا دیگران گردد به دو تا پنج سال حبس محکوم‌خواهد شد و در صورت درخواست مجنی‌علیه مرتکب به پرداخت‌دیه نیز محکوم می‌شود
همچنین در تبصره این ماده ذکر شده: در صورتی که جرح وارده منتهی به ضایعات فوق نشود و آلت جرح اسلحه یا چاقو و امثال آن باشد مرتکب به سه ماه تا یک سال حبس محکوم خواهد شد.
گاهی این درگیری و ضرب و جرح به صورت گروهی و دسته جمعی واقع می شود در این موارد قانون گذار برای هر یک از شرکت کنندگان در این درگیری، چه آسیب دیده باشد و چه آسیب وارد کرده باشد مجازات مقرر کرده است و این مجازات صرفا به جهت حضور و شرکت آنها در درگیری است.
برای این حالت قانونگذار عنوان خاصی بنام جرم منازعه تعیین نموده که برایش ضمانت اجرایی جداگانه را وضع نموه و در حقیقت این جرم حالت دسته جمعی و صوری از جرم ضرب و جرح می باشد و عنصر قانونی این جرم ماده 615 کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی می باشد که بیان داشته : هرگاه عده‌ای با یکدیگر منازعه نمایند هر یک ازشرکت‌کنندگان‌درنزاع حسب مورد به مجازات زیر محکوم می‌شوند:
درصورتی‌که‌نزاع منتهی‌به‌قتل شود به حبس‌از یک‌تاسه سال.
در صورتی که منتهی به نقص عضو شود به حبس از شش ماه تاسه سال.
در صورتی که منتهی به ضرب و جرح شود به حبس از سه ماه تایک سال.