انواع سهم الارث
در قانون مدنی خویشاوندی را سبب ارث شناخته است،لذا کسی که میمیرد واز خود اموالی به جای می گذارد،پس ازبرداشت هزینه های لازم کفن ودفن وتجهیزات وهمچنیین ادا دیون واخراج وصیت،بقیه بین خویشاوندان متوفی تقسیم می گردد.تمامی خویشاوندان با یکدیگرارث نمی برند بلکه خویشاوندانی که به متوفی نزدیکترند خویشاوندان دورتراز خود را از ارث محروم می نمایند.همچنین بعضی خویشاوندان با بودن خود مانع می شوند که بعضی دیگر تمام یا قسمتی از نصیب خود ارث ببرد.این دحالت را حجب می گویند.
حال به تقسیم انواع سهم در ذیل می پردازیم:
سهم بالفرض: مقدار سهمی است که در قرآن به صراحت ذکر شده است.
سهم بالقرابه: سهمی که در قرآن به صراحت ذکر نشده و در ادلة دیگری همانند روایات، بیان شده است.
سهامی که در قرآن ذکر شده است شش قسم میباشد:
اول: نصف (2/1)؛ که صاحبان آن سه گروهند:
یک دختر در صورتی که میت فرزند دیگری که از او إرث ببرد نداشته باشد.
یک خواهر پدر ومادری یا پدری، در صورتی که میت برادر پدر ومادری یا پدری نداشته باشد.
شوهر در صورتی که همسر متوفای او فرزند یا فرزند زاده نداشته باشد .
دوم: یک سوم (3/1)؛ که صاحبان آن دو گروه می باشند:
مادر در صورتی که میّت فرزند یا برادرانی نداشته باشد ،داشتن یک برادر مانع نیست.
برادران یا خواهران مادری میّت در صورتی که متعدد باشند.
سوم: یک چهارم (4/1)؛ که صاحبان آن دو گروه می باشند:
شوهری که زن متوفّایش فرزند یا فرزند زاده نداشته باشد .
زنی که شوهر متوفّایش بی فرزند یا فرزند زاده نداشته باشد .
چهارم: یک ششم (6/1)؛ که صاحبان آن سه گروهند:
پدر در صورتی که میّت دارای فرزند باشد.
مادر در صورتی که میت حدأقل دو برادر یا چهار خواهر پدر ومادری داشته باشد یا اینکه میت فرزند داشته باشد .
برادر یا خواهر مادری در صورتی که تنها باشد یعنی برادر یا خواهر مادری دیگری نباشد.
پنجم: یک هشتم (8/1)؛ که صاحب، آن زنی است که شوهر متوفّایش فرزند یا فرزند زاده داشته باشد.
ششم:دو سوم ( 3/2 )؛ صاحبان آن سه گروه می باشند:
دو دختر یا بیشتر در صورتی که میّت پسر نداشته باشد.
دو خواهر پدری در صورتی که میّت برادر پدری نداشته باشد.
دو خواهر پدر ومادری یا بیشتر در صورتی که برادر پدر ومادری نداشته باشد .
غیر از موارد ذکر شده، بقیّه وارثان میّت که سهم ارث آنان در قرآن کریم مشخص نشده است، «وارثان بالقرابه» نامیده می شوند.